بسان رهنوردانی که در افسانه ها گویند گرفته کولبار زاد ره بر دوش فشرده چوبدست خیزران در مشت گهی پُر گوی و گه خاموش در آن مهگون فضای خلوت افسانگیشان راه می پویند ما هم راه خود را می کنیم آغاز سه ره پیداست نوشته بر سر هر یک به سنگ اندر حدیثی که ش نمی خوانی بر آن دیگر نخستین : راه نوش و راحت و شادی به ننگ آغشته ، اما رو به شهر و باغ و آبادی دو دیگر : راه نیمش ننگ ، نیمش نام اگر سر بر کنی غوغا ، و گر دم در کشی آرام سه دیگر : راه بی برگشت ، بی فرجام من اینجا بس دلم تنگ است و هر سازی که می بینم بد آهنگ است بیا ره توشه برداریم قدم در راه بی برگشت بگذاریم ببینیم آسمان هر کجا ایا همین رنگ است ؟ تو دانی کاین سفر هرگز به سوی آسمانها نیست سوی بهرام ، این جاوید خون آشام سوی ناهید ، این بد بیوه گرگ قحبه ی بی غم که می زد جام شومش را به جام حافظ و خیام و می رقصید دست افشان و پاکوبان بسان دختر کولی و اکنون می زند با ساغر "مک نیس" یا "نیما" و فردا نیز خواهد زد به جام هر که بعد از ما سوی اینها و آنها نیست به سوی پهندشت بی خداوندی ست که با هر جنبش نبضم هزاران اخترش پژمرده و پر پر به خاک افتند بهل کاین آسمان پاک چرا گاه کسانی چون مسیح و دیگران باشد که زشتانی چو من هرگز ندانند و ندانستند کآن خوبان پدرشان کیست ؟ و یا سود و ثمرشان چیست ؟ بیا ره توشه برداریم قدم در راه بگذاریم به سوی سرزمینهایی که دیدارش بسان شعله ی آتش دواند در رگم خون نشیط زنده ی بیدار نه این خونی که دارم ، پیر و سرد و تیره و بیمار چو کرم نیمه جانی بی سر و بی دم که از دهلیز نقب آسای زهر اندود رگهایم کشاند خویشتن را ، همچو مستان دست بر دیوار به سوی قلب من ، این غرفه ی با پرده های تار و می پرسد ، صدایش ناله ای بی نور "کسی اینجاست ؟ هلا ! من با شمایم ، های ! ... می پرسم کسی اینجاست ؟ کسی اینجا پیام آورد ؟ نگاهی ، یا که لبخندی ؟ فشار گرم دست دوست مانندی ؟" و می بیند صدایی نیست ، نور آشنایی نیست ، حتی از نگاه مرده ای هم رد پایی نیست صدایی نیست الا پت پت رنجور شمعی در جوار مرگ ملول و با سحر نزدیک و دستش گرم کار مرگ وز آن سو می رود بیرون ، به سوی غرفه ای دیگر به امیدی که نوشد از هوای تازه ی آزاد ولی آنجا حدیث بنگ و افیون است - از اعطای درویشی که می خواند جهان پیر است و بی بنیاد ، ازین فرهادکش فریاد وز آنجا می رود بیرون ، به سوی جمله ساحلها پس از گشتی کسالت بار بدان سان باز می پرسد سر اندر غرفه ی با پرده های تار "کسی اینجاست ؟" و می بیند همان شمع و همان نجواست که می گویند بمان اینجا ؟ که پرسی همچو آن پیر به درد آلوده ی مهجور خدایا "به کجای این شب تیره بیاویزم قبای ژنده ی خود را ؟" بیا ره توشه برداریم قدم در راه بگذاریم کجا ؟ هر جا که پیش اید بدانجایی که می گویند خورشید غروب ما زند بر پرده ی شبگیرشان تصویر بدان دستش گرفته رایتی زربفت و گوید : زود وزین دستش فتاده مشعلی خاموش و نالد دیر کجا ؟ هر جا که پیش اید به آنجایی که می گویند چوگل روییده شهری روشن از دریای تر دامان و در آن چشمه هایی هست که دایم روید و روید گل و برگ بلورین بال شعر از آن و می نوشد از آن مردی که می گوید "چرا بر خویشتن هموار باید کرد رنج آبیاری کردن باغی کز آن گل کاغذین روید ؟" به آنجایی که می گویند روزی دختری بوده ست که مرگش نیز چون مرگ تاراس بولبا نه چون مرگ من و تو ، مرگ پاک دیگری بوده ست کجا ؟ هر جا که اینجا نیست من اینجا از نوازش نیز چون آزار ترسانم ز سیلی زن ، ز سیلی خور وزین تصویر بر دیوار ترسانم درین تصویر عُمَر با سوط ِ بی رحم خشایَرشا زند دیوانه وار ، اما نه بر دریا به گرده ی من ، به رگهای فسرده ی من به زنده ی تو ، به مرده ی من بیا تا راه بسپاریم به سوی سبزه زارانی که نه کس کشته ، ندروده به سوی سرزمینهایی که در آن هر چه بینی بکر و دوشیزه ست و نقش رنگ و رویش هم بدین سان از ازل بوده که چونین پاک و پاکیزه ست به سوی آفتاب شاد صحرایی که نگذارد تهی از خون گرم خویشتن جایی و ما بر بیکران سبز و مخمل گونه ی دریا می اندازیم زورقهای خود را چون کل بادام و مرغان سپید بادبانها را می آموزیم که باد شرطه را آغوش بگشایند و می رانیم گاهی تند ، گاه آرام بیا ای خسته خاطر دوست ! ای مانند من دلکنده و غمگین من اینجا بس دلم تنگ است بیا ره توشه برداریم قدم در راه بی فرجام بگذاریم
خبر کوتاه بود: ـ «اعدامشان کردند.» خروش دخترک برخاست. لبش لرزید. دو چشم خسته‌اش از اشک پُر شد، گریه را سر داد . . . و من با کوششی پُر درد، اشکم را نهان کردم.
ـ چرا اعدامشان کردند؟ می‌پرسد ز من با چشم اشک‌آلود، چرا اعدامشان کردند؟
ـ عزیزم، دخترم! آنجا، شگفت‌انگیز دنیایی است: دروغ و دشمنی فرمانروایی می‌کُند آنجا. طلا: این کیمیای خونِ انسان‌ها خدایی می‌کُند آنجا. شگفت‌انگیز دنیایی که همچون قرن‌های دور هنوز از ننگ آزار سیاهان دامن‌آلوده‌ست. در آنجا حق و انسان حرف‌های پوچ و بیهوده‌ست. در آنجا رهزنی، آدم‌کُشی، خون‌‌ریزی آزادست، و دست‌و پای آزادی‌ست در زنجیر . . .
عزیزم، دخترم! آنان برای دشمنی با من برای دشمنی با تو برای دشمنی با راستی اعدامشان کردند!
و هنگامی که یاران، با سرود زندگی بر لب، به‌سوی مرگ می‌رفتند، امیدی آشنا می‌زد چو گُل در چشمشان لبخند. به‌شوق زندگی آواز می‌خواندند. و تا پایان به‌راه روشن خود باوفا ماندند.
عزیزم! پاک کُن از چهره اشکت را، ز جا برخیز! تو در من زنده‌ای، من در تو: ما هرگز نمی‌میریم. من و تو با هزاران دگر، این راه را دنبال می‌گیریم. از آنِ ماست پیروزی. از آنِ ماست فردا، با همه شادی و بهروزی.
عزیزم! کار دنیا رو به آبادی‌ست. و هر لاله که از خون شهیدان می‌دمد امروز، نوید روز آزادی‌ست.
